ΓΥΑΡΟΣ "Η ιστορική μνήμη δεν είναι …φτερό στον άνεμο"

Θέσεις και προτάσεις για τη Γυάρο της Δημοτικής Κίνησης «ΣΥΡΑ με λογισμό και μ’όνειρο»

Το Δεκέμβρη του 2001 δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ (1680/Β’/17-12-2001) Απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού με τίτλο «Χαρακτηρισμός ως ιστορικού τόπου της Νήσου Γυάρου και ως ιστορικών διατηρητέων μνημείων όλων των κτιρίων του Στρατοπέδου της Γυάρου». Στην Απόφαση διαβάζουμε: «Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό τόπο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1469/50, τη νήσο Γυάρο ή Γιούρα που βρίσκεται στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων και διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Άνω Σύρου, διότι αποτελεί σημαντικό χώρο ιστορικής μνήμης που έχει αναπόσπαστα συνδεθεί με την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας.. Αποτελεί ζωντανή μαρτυρία των αγώνων του ελληνικού λαού για ελευθερία και δημοκρατία, σύμβολο καταδίκης των βασανιστηρίων και του περιορισμού των δημοκρατικών ελευθεριών». Είχε προηγηθεί, τρείς μήνες νωρίτερα, ανάλογη Απόφαση του Υπουργού Αιγαίου (ΦΕΚ 772/Δ’/19-9-2001) με την οποία «..χαρακτηρίζονται διατηρητέα το κτίριο των φυλακών καθώς και όλα τα κτίρια , εγκαταστάσεις και κατασκευές που βρίσκονται στις περιοχές των πέντε (5) όρμων της νήσου Γυάρου…» επειδή: «Αποτελούν στο σύνολό τους χώρο μνήμης για όλους τους Έλληνες, βωμό ελευθερίας της σκέψης και των ιδεών και σημάδεψαν την ιστορία της νεότερης Ελλάδας».

Το Φλεβάρη του 2005 εγκρίθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού η μελέτη που είχε ανατεθεί και εκπονηθεί από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για την ανάδειξη του ιστορικού τόπου της Γυάρου. Τα μεγαλεπήβολα αυτά σχέδια (που προβλέπανε και την έκδοση Π.Δ. για τον καθορισμό χρήσεων γης στο νησί), ακολούθησε η πλήρης εσκεμμένη εγκατάλειψη του νησιού και ….η προώθηση της «ευφάνταστης» ιδέας των αιολικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων.

Η ιστορία του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος για τέτοιου είδους εγκαταστάσεις ξεκινάει ήδη από το 2005. Οι Όμιλοι που ενδιαφέρονται για την επένδυση (μιλάμε για εγκατεστημένη ισχύ περίπου 300 MW. Αντιστοιχούν σε 100 ανεμογεννήτριες 3 MW ύψους περίπου 150 μτ.) καλλιεργούν εντέχνως το έδαφος: αποδέχονται βέβαια την ύπαρξη του «Ιστορικού Τόπου», «κόπτονται» για την εγκατάλειψή του, προτείνουν την «αξιοποίηση» και την περιβαλλοντική του «προστασία» μέσω των δικών τους επενδυτικών σχεδίων: «Όμορφος κόσμος ηθικός αγγελικά πλασμένος».

Στη Σαββατιάτικη «Ελευθεροτυπία» (25.9.2010) δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο: « Ξεπαγώνουν μετά 5 έτη το αιολικό πάρκο της Γυάρου». Το δημοσίευμα αναφέρει: «Σύμφωνα με πληροφορίες το γραφείο της αντιπροεδρίας (εννοεί της Κυβέρνησης) σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, που είναι αρμόδιο για τον ιστορικό τόπο όπου φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν χιλιάδες ‘αντιφρονούντες’ την περίοδο της χούντας, έχουν ανοίξει ξανά τους φακέλους των προτάσεων που έχουν υποβάλει, ήδη από το 2005, οι επιχειρηματίες Γ. Μπόμπολας (Ελλάκτωρ) και Παρασκευαϊδης-Περιστέρης (κοινοπραξία  J&B Αβαξ και ΓΕΚΤΕΡΝΑ), εξετάζοντας τρόπους ώστε να ‘χαλαρώσει’ το καθεστώς που απαγορεύει την οικονομική εκμετάλλευση. Έτσι επιχειρείται να τροποποιηθεί το πλαίσιο προστασίας που διέπει τη Γυάρο, χωρίζοντας ουσιαστικά το νησί στα δύο, στην ιστορική ζώνη, που θα περιλαμβάνει τα διατηρητέα κτίρια (φυλακές, θεατράκι, νεκροταφείο, διοικητήριο και άλλες εγκαταστάσεις) και σε περιοχές όπου θα είναι δυνατή η επιχειρηματική αξιοποίηση». Έτσι λοιπόν η ιστορική μνήμη υποβαθμίζεται χάριν κερδοσκοπικών επιχειρηματικών σχεδίων. Ο κ Δήμαρχος Άνω Σύρου σε συνέντευξή του (εφημερίδα «Ο Λόγος των Κυκλάδων», 30-9-10) ανακαλύπτει ότι: «Το νησί είναι προικισμένο με έναν ανεκμετάλλευτο και ανεξάντλητο φυσικό πλούτο. Στο νησί φυσούν δυνατοί άνεμοι, δηλαδή στην επιστημονική ορολογία, διαθέτει πολύ υψηλό αιολικό δυναμικό, η εκμετάλλευση του οποίου θα μπορούσε να συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος και σε πλήθος ωφελειών σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο». Και βαρύγδουπα αποφαίνεται: «Σε αντίθεση με το παρελθόν, το ιστορικό νησί, σήμερα θα μπορούσε να προσφέρει μόνο θετική ενέργεια, δηλ. καθαρή αιολική ηλεκτρική ενέργεια και να συμβάλλει με τον πιο άμεσο τρόπο στην προστασία του περιβάλλοντος. Είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασωθούν από την ερείπωση και ερήμωση τα κτήρια και κυρίως να διατηρηθεί η ιστορική μνήμη». Βέβαια τα πράγματα δεν είναι και τόσο εύκολα, για όλους αυτούς τους υποστηρικτές της υπεράνω φύσης και θεσμών, «ιερών και οσίων» «αξιοποίησης» του ανέμου, γιατί δυστυχώς υπάρχουν ακόμα κάποιοι «οπισθοδρομικοί» νομικοί περιορισμοί που λένε για παράδειγμα, ότι «ιστορικοί τόποι» και «βιομηχανικές αιολικές εγκαταστάσεις» δε συνάδουν. Πρόκειται, κατά τον κ. Δήμαρχο, για «εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν» για να βοηθηθούν όλοι αυτοί οι «αξιόπιστοι επενδυτές» που «διαθέτουν  την κατάλληλη τεχνογνωσία και οικονομική δυνατότητα υλοποίησης». Τι είναι όμως αυτή η  τόσο εκθειασμένη μαζική ηλεκτροπαραγωγή από τεράστιες ανεμογεννήτριες; Σύμφωνα λοιπόν με εμπεριστατωμένες τεχνικο-επιστημονικές κριτικές, που πηγάζουν από τη διεθνή εμπειρία:

-          Είναι αναποτελεσματική, από τη φύση της απρόβλεπτη και αυξομειούμενη χωρίς να αποθηκεύεται.

-          Δεν μπορεί να μας απαλλάξει από τις ρυπογόνες ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά. Όσο αυξάνει η συμμετοχή της απαιτείται η κατασκευή πρόσθετων συμβατικών σταθμών για εφεδρεία, των οποίων η παράλληλη υπολειτουργία  κοστίζει οικονομικά και περιβαλλοντικά.

-          Προκαλεί ανισορροπία στο σύστημα διανομής απαιτώντας πολυδάπανα συμπληρωματικά δίκτυα και αυτοματισμούς που τα πληρώνει ο καταναλωτής.

-          Οι τεράστιες επιδοτήσεις που απολαμβάνουν οι βιομηχανικές αιολικές εγκαταστάσεις, θα είχαν ασύγκριτα θεαματικότερα αποτελέσματα επενδυόμενες σε άλλους τομείς όπως, για παράδειγμα, η υιοθέτηση και εφαρμογή σοβαρών πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας στα κτήρια.

-          Προσφέρουν θέσεις εργασίας ουσιαστικά εκεί που παράγονται οι μηχανές, με ελάχιστες στους τόπους εγκατάστασης (αναλογία 30 προς μία).

Με άλλους όρους: ότι λάμπει δεν είναι χρυσός.

Σε σχέση με το περιβάλλον, αυτές οι βιομηχανικές αιολικές εγκαταστάσεις:

-    Απειλούν με πρωτοφανή τρόπο την βιοποικιλότητα αλώνοντας και κατακερματίζοντας τα τελευταία οχυρά χλωρίδας και πανίδας

-    Αλλοιώνουν ανεπανόρθωτα το ανάγλυφο των νησιών μας παραβιάζοντας την κλίμακα του τοπίου, του σημαντικότερου εθνικού μας πόρου, με χωματουργικά, δρόμους, δίκτυα ρεύματος, μηχανές ύψους έως 150 μ. κλπ.

-    Επί πλέον, ειδικά για τη Γυάρο, προσβάλλουν βάναυσα την ιστορική μνήμη ενός ολόκληρου λαού, κάτι πού από μόνο του θα έπρεπε να αποκλείει, χωρίς δεύτερη σκέψη, οποιαδήποτε πρόταση βιομηχανικής αξιοποίησης οποιασδήποτε περιοχής χαρακτηρισμένης ως ιστορικού τόπου.

Επισημαίνουμε, επίσης, ότι το νησί αποτελεί δημόσιο κτήμα. Η Πολιτεία δηλ. ψάχνει τρόπους για να παραδώσει στους επενδυτές δημόσια γη προς εκμετάλλευση. Επενδυτές οι οποίοι ισχυρίζονται, ότι όχι μόνο «δε θα θιγεί το περιβάλλον» αλλά ότι «θα δημιουργηθούν υποδομές και θέσεις εργασίας» και ότι «θα δοθεί δυνατότητα για ανάδειξη της ιστορίας του νησιού». Και κάποιοι τοπικοί άρχοντες όχι μόνο τους πιστεύουν αλλά και προπαγανδίζουν το «πατριωτικό» έργο αυτών των επενδυτικών Ομίλων.

Η βιομηχανία των ανεμογεννητριών (παραγωγή, εγκατάσταση, εκμετάλλευση) αποτελεί ένα διεθνώς ισχυρότατο λόμπυ με τεράστια προπαγανδιστική δύναμη που ποντάρει ουσιαστικά στο κέρδος, όσο γίνεται πιο εύκολο (καλύτερα εκεί που δεν υπάρχουν ή ελαχιστοποιούνται τυχόν κοινωνικοί, περιβαλλοντικοί ή χωροταξικοί περιορισμοί), στις δημόσιες επιδοτήσεις (κοινοτικές, εθνικές), στην αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος,  που χρησιμοποιεί ως πρόσχημα την κλιματική αλλαγή και καλύπτεται πίσω από την ομπρέλα της λεγόμενης «πράσινης ανάπτυξης».

Υπενθυμίζουμε ότι η νήσος Γυάρος και η πέριξ αυτής θάλασσα έχει χαρακτηριστεί, αφενός, Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας και, αφετέρου, έχει προταθεί ως πυρήνας προστασίας των ιθυοαπο-θεμάτων και ανανέωσης του θαλασσίου πλούτου της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής.

Εν κατακλείδι ως Δημοτική Κίνηση:

Α) Είμαστε αντίθετοι σε κάθε είδους πρόταση βιομηχανικής ή οικονομικής εκμετάλλευσης του ιστορικού τόπου και όλης της νήσου Γυάρου.

Β) Οι μόνες επιτρεπτές επεμβάσεις στο νησί είναι αυτές που προβλέπονται από την εγκεκριμένη από το Υπουργείο Πολιτισμού μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Εξάλλου στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκαν και οι προτάσεις που στις αρχές του 2007 διατύπωσαν, με πρωτοβουλία τους, 200 βουλευτές όλων των κομμάτων της Βουλής (Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ – ΚΚΕ – ΣΥΡΙΖΑ)

Γ) Ανάλογη πρόταση, που πράγματι θα βοηθήσει τη Σύρα και την Ελλάδα, διατυπώνει και η Δημοτική μας Κίνηση:

-  Να σταματήσει η αυθαίρετη βόσκηση και η καταπάτηση του νησιού.

-  Αποκατάσταση-ανάδειξη όλων των κτηριακών εγκαταστάσεων και του φυσικού περιβάλλοντος.

- Δημιουργία ιστορικού μουσείου – αίθουσας συναντήσεων – χώρων εκθέσεων και εκδηλώσεων στη διαπαιδαγώγηση των ιδανικών της ελευθερίας και της δημοκρατίας – φύλαξης του χώρου.

- Δρομολόγηση από τη Σύρο, με ευθύνη του Δήμου πλοιαρίου επισκέψεων στη Γυάρο, ιδίως κατά την τουριστική περίοδο.