Να ανοίξει η κουβέντα για την Ερμούπολη και τη Σύρο

Του NIKOY AΛMΠANOΠOYΛOY

  Ποια θα είναι άραγε η μορφή της Ερμούπολης δέκα χρόνια από σήμερα; Το

πιθανότερο ελάχιστα διαφορετική, όσο η πόλη εξακολουθεί να κινείται με

τους ίδιους ρυθμούς. Η τελευταία σημαντική, δραστική αλλαγή ήταν η

καθιέρωση της ελεγχόμενης στάθμευσης το... 2002. Ήταν μια τομή στις τότε

συνθήκες, μια προσπάθεια να αλλάξει κάτι στην πόλη προς το καλύτερο,

έστω και αν θίχτηκαν ή ξεβολεύτηκαν ορισμένοι από μας. Το μέτρο μάλιστα

συνοδεύτηκε από τη δρομολόγηση των δωρεάν αστικών λεωφορείων, τα οποία

ουσιαστικά κινούνται με τα έσοδα της ελεγχόμενης (άρα η ύπαρξή τους

είναι συνυφασμένη με αυτήν). O κόσμος τα έχει αγκαλιάσει και κανείς δεν

διανοείται τη διακοπή ή περαιτέρω συρρίκνωση των δρομολογίων τους.

  Ποιαν άλλη τομή επιχείρησε έκτοτε η δημοτική αρχή; Ποια μεγάλη

πρωτοβουλία έχει πάρει τα τελευταία τρία χρόνια που να άλλαξε τη μορφή

της πόλης; Ή, για να δούμε και την άλλη πλευρά, ποια σημαντική

πρωτοβουλία πρότεινε η δημοτική αντιπολίτευση, έστω και αν δεν

υιοθετήθηκε από την πλειοψηφία; Αν παρακολουθήσει κανείς τελευταία την

κίνηση στο δημαρχείο, ίσως νομίσει ότι όλα τα σπουδαία και μεγάλα έχουν

δρομολογηθεί, και δεν μένουν παρά δυο τρεις πινελιές για να πάρει σάρκα

και οστά η Ερμούπολη του μέλλοντός μας.

  Είναι έτσι; Κάθε άλλο. Η πόλη, το νησί ολόκληρο κινούνται με ρυθμούς

βραδύτερους από εκείνους που απαιτεί η εποχή. Μένουν πίσω. Αυτή η εικόνα

πρέπει να αλλάξει. Καθώς σιγά σιγά πλησιάζουμε στις δημοτικές εκλογές,

ανοίγει μια σπουδαία ευκαιρία να τεθούν στόχοι, να συζητηθούν την

προεκλογική περίοδο, να δεσμεύσουν τους υποψήφιους και να αποτελέσουν

τις προτεραιότητες της επόμενης δημοτικής αρχής. Ιδού ορισμένοι

ρεαλιστικοί στόχοι. Μακάρι να διευρυνθεί η κουβέντα και να προστεθούν

περισσότεροι.

1 O Δήμος Ερμούπολης οφείλει να γίνει μπροστάρης στην αντιμετώπιση του

αίσχους της ΔΕΗ. Από τις καμινάδες της εκτοξεύονται τόνοι καρκινογόνων

ρύπων στην ατμόσφαιρα, ενώ δυο βήματα από το εργοστάσιο βρίσκονται τα

λύκεια του νησιού και εκατοντάδες κατοικίες. Ιδιαίτερα μάλιστα το

τελευταίο εξάμηνο το μέγεθος της ρύπανσης έχει αυξηθεί τραγικά και

καθημερινά ένα ορατό σύννεφο σκεπάζει την περιοχή. Παράξενο που κανείς

δεν μοιάζει να ενοχλείται, που οι φορείς του νησιού δεν κλιμακώνουν

ενωμένοι την πίεσή τους προκειμένου να αντικατασταθούν τα πεπαλαιωμένα

μηχανήματα του εργοστασίου (σε πρώτη φάση) και να διασυνδεθεί το νησί με

το ηπειρωτικό δίκτυο (κάτι που προφανώς πρέπει να αποτελέσει τον τελικό

στόχο, με εφαρμογή της λιγότερο επώδυνης αισθητικά λύσης). Και δεν είναι

δύσκολο να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Ανάλογα προβλήματα αντιμετώπιζε

τα τελευταία χρόνια η Ρόδος. Εκεί όμως δήμαρχοι και Νομάρχης

κινητοποίησαν τον κόσμο, απείλησαν θεούς και δαίμονες και έσυραν το

διοικητή της ΔΕΗ στο νησί να δεσμευθεί για εγκατάσταση σύγχρονων

μηχανών. Τον υποχρέωσαν μάλιστα να υπογράψει τις υποσχέσεις του μπροστά

στις κάμερες. Μήπως κάποιος πρέπει να καλέσει στη Σύρο τον κ.

Παλαιοκρασσά, θυμίζοντάς του μάλιστα ότι 18 μήνες πριν διεκδίκησε και

κέρδισε την ψήφο των Κυκλαδιτών;

2 Η Σύρος χρειάζεται σύγχρονο στάδιο. Είναι αδιανόητο η νέα ηγεσία του

υφυπουργείου Αθλητισμού να προσπερνά ελαφρά τη καρδία την έγκριση

χρηματοδότησης του μεγάλου αθλητικού κέντρου που είχε δώσει η

προηγούμενη. Το κράτος έχει συνέχεια. Από την πλευρά του ο δήμος

Ερμούπολης έκανε αυτό που όφειλε: Ετοίμασε τη μελέτη, έλαβε τις

εγκρίσεις, εξασφάλισε το χώρο. Τώρα όμως φαίνεται να αποδέχεται

μοιρολατρικά την έλλειψη χρηματοδότησης. Oφείλει αντίθετα να

κινητοποιήσει τους πολίτες, να θέσει το ζήτημα στους βουλευτές και την

κυβέρνηση διεκδικώντας δυναμικά την κατασκευή του σταδίου. Σήμερα, η

Σύρος είναι η μόνη (ναι, η μόνη!) από τις 52 πρωτεύουσες νομού δίχως

στάδιο σύγχρονων προδιαγραφών. Και μην φαντάζεστε ότι το στάδιο είναι

μια επένδυση που θα εξυπηρετήσει δυο τρεις ποδοσφαιρικές ομάδες. Τον

πολύ κόσμο θα εξυπηρετήσει. Σε όλες τις μεγάλες πόλεις τα μοντέρνα

στάδια σφύζουν από μικρούς και μεγάλους που αθλούνται καθημερινά, από

νωρίς το πρωί ως αργά το βράδυ. Με σύγχρονο ταρτάν, με συμπληρωματικές

αίθουσες και σύγχρονο εξοπλισμό όλες οι ηλικίες θα βρουν το δρόμο για

την καθημερινή άθληση.

3 Πολλές γειτονιές στην πόλη χρήζουν ανάπλασης. Για παράδειγμα τα

«πευκάκια», με τόσο πυκνή δόμηση λαϊκών κατοικιών, θα μπορούσαν να

αναβαθμιστούν ριζικά και μάλιστα χωρίς μεγάλη προσπάθεια και κόστος. Σε

πρώτη φάση προέχει η συνένωση των δύο μικρών και υποβαθμισμένων χώρων

αναψυχής που βρίσκονται εκεί (του αλσυλλίου και της παιδικής χαράς) σε

ένα ενιαίο αναβαθμισμένο πάρκο. Σε δεύτερη φάση, με την κατασκευή και

λειτουργία του μεγάλου αθλητικού κέντρου στο πρώην στρατόπεδο θα

μπορούσε το μισό ανοιχτό γυμναστήριο να διατεθεί για τη στάθμευση των

οχημάτων που πολιορκούν την Καποδιστρίου και περικυκλώνουν τα πευκάκια

(έτσι το ενιαίο πάρκο θα γίνει ακόμα πλουσιότερο), ενώ το υπόλοιπο

γυμναστήριο θα μεταβληθεί σε ένα «Βενιαμίν» αλλά επαρκές για τις ανάγκες

της συνοικίας αθλητικό χώρο (με μικρό γήπεδο πολλαπλών χρήσεων).

4 Η Ερμούπολη είναι πιθανότατα η μόνη μεσαίου μεγέθους ελληνική πόλη που

στερείται μητροπολιτικού πάρκου. Ενός χώρου δηλαδή κοντινής εκδρομής και

ανοιχτής άθλησης (πχ. τζόκινγκ) των κατοίκων της. Βεβαίως υπάρχουν όλα

αυτά τα χρόνια οι φυσικοί περιορισμοί που επέβαλλε ο οικισμός. Σήμερα

όμως η παραχώρηση του στρατοπέδου αποτελεί χρυσή ευκαιρία για τη

δημιουργία ενός έστω μικρομεσαίου πάρκου που θα συμπεριλαμβάνει διαδρομή

για πεζούς. Ένα τέτοιο πάρκο θα μεταβληθεί σταδιακά σε ένα ζωντανό χώρο

αναψυχής φέρνοντας κοντά τους κατοίκους της πόλης που σήμερα δεν

συναντιόνται και δεν περπατούν.

5 Το παλιό λιμάνι είναι μια άλλη περιοχή που χρήζει ανάπλασης. Για να

μεταβληθεί σε ελκυστικό χώρο αναψυχής χρειάζεται να γίνουν δύο βήματα,

και πάλι χωρίς μεγάλο κόστος. Πρώτον, πρέπει να δημιουργηθεί ένας

περίπατος ελεύθερος από εμπόδια (τραπεζοκαθίσματα, αυτοκίνητα κλπ.) που

να ξεκινά από το νέο λιμάνι (απέναντι από την Περιφέρεια) να ακολουθεί

όλο το παλιό λιμάνι, να κάνει το γύρο του τελωνείου και να επιστρέφει

στον Ερμή. Σήμερα η διαδρομή αυτή μόνο θεωρητικά υφίσταται, αφού δεκάδες

εμπόδια τη διακόπτουν. Για να αναδειχθεί χωρίς να μειωθεί ο χώρος που

απλώνονται τα υπαίθρια «καφέ», αρκεί να περιοριστεί το πλάτος της

ασφάλτου από του «Κεχαγιά» ως τα «Γιάννενα», και ακόμα καλύτερα να

αντικατασταθεί η άσφαλτος από γρανίτη, ώστε τα αυτοκίνητα να κινούνται

υποχρεωτικά αργά. O σημερινός δρόμος, όπως είναι φτιαγμένος, αποτελεί

απομεινάρι άλλης εποχής και αναγκών. Ας δούμε πώς μετέτρεψαν άλλες

πόλεις το λιμάνι τους σε στολίδι και αξιοθέατο. Υπάρχουν πολλά

παραδείγματα, από τα Χανιά ως τη Σμύρνη...

6 O πολιτισμός πρέπει να πάψει να είναι «τουριστικό αγαθό», κατάλληλο

μόνο για το καλοκαίρι. Στην πραγματικότητα, οι εκδηλώσεις του

καλοκαιριού, ποιοτικές και μη, ούτε το τουριστικό ρεύμα ενισχύουν, ούτε

(το κυριότερο) βάζουν τους Συριανούς σε κίνηση. Πώς φαντάζεται η

δημοτική αρχή τη ζωή μας, χωρισμένη σε ένα τρίμηνο «πολιτισμικού

μπουκώματος» και ένα εννιάμηνο «πολιτιστικής νάρκης»; Η μεταφορά πόρων,

έστω και εκείνων των περιορισμένων που είναι διαθέσιμοι, σε 5 ή 10

ποιοτικές εκδηλώσεις το χειμώνα, θα δημιουργήσει κινητικότητα και θα

απελευθερώσει τη δημιουργικότητα των κατοίκων. Για χρόνια, η δημοτική

αρχή ισχυρίζεται ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό. Τον περασμένο

Απρίλιο, μια μικρή ομάδα ανθρώπων με ελάχιστους πόρους (ο προϋπολογισμός

ήταν μόλις 3,000 _!) διοργάνωσε ένα τριήμερο φεστιβάλ επιστημονικής

φαντασίας με εκατοντάδες συμμετέχοντες από το νησί και όλη την Ελλάδα.

Άλλες τοπικές ομάδες δραστηριοποιούνται επίσης έντονα το χειμώνα. Με μια

μικρή βοήθεια, με λίγο περισσότερη στήριξη, με αλλαγή φιλοσοφίας από την

πλευρά της δημοτικής αρχής θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν περισσότεροι

άνθρωποι και φορείς και να κάνουν περισσότερα και ποιοτικότερα πράγματα.

  Όλα τα παραπάνω όχι μόνο θα βελτιώσουν αισθητά τη ζωή των κατοίκων,

αλλά θα κάνουν την πόλη μας ακόμα δημοφιλέστερο τόπο για να ζει κανείς.

Ήδη, η εγγύτητα με την Αθήνα, το κλίμα, η ποιότητα ζωής έχουν κρατήσει

αρκετό κόσμο στο νησί ανατρέποντας τη μακροχρόνια τάση ελάττωσης του

πληθυσμού. Δεν είναι όμως λίγοι και εκείνοι που βιώνοντας στο νησί

σημαντικές ελλείψεις και προβλήματα, το εγκαταλείπουν μετά από μερικά

χρόνια διαμονής, προσδοκώντας να βρουν αλλού αυτά που τους λείπουν στη

Σύρο. Είναι πολυτέλεια τάχα να ζητά κανείς από τον τόπο διαμονής του

σύγχρονο αθλητικό κέντρο, πάρκα και καθαρό αέρα, χωρίς ρύπους της ΔΕΗ;

  Για να υλοποιηθούν όμως αυτά απαιτείται στενότερη συνεργασία των

δήμων. Ήδη, το γεγονός ότι στο νησί ιδρύθηκαν τρεις δήμοι, αντί ενός και

ισχυρού, έχει προκαλέσεις δυσχέρειες. Στην πορεία φάνηκε ότι ένας δήμος

θα είχε πολύ μεγαλύτερη δύναμη, καλύτερα στελεχωμένες υπηρεσίες,

μικρότερο λειτουργικό κόστος. Αν όμως σήμερα δεν είναι άμεσα εφικτή η

ενοποίηση των τριών δήμων (ρωτήστε τους τρεις δημάρχους για τους

λόγους) τουλάχιστον είναι υποχρέωσή τους ο συντονισμός και η

συνεργασία.

  Τι είναι εξάλλου το νησί μας;  Μια γειτονιά 80 τετραγωνικών

χιλιομέτρων. Τους ίδιους δρόμους μοιραζόμαστε όλοι, τα ίδια σχολεία, την

ίδια αγορά, τις ίδιες θάλασσες. Η έλλειψη νερού μας βασανίζει εξίσου, το

αποχετευτικό δίκτυο και οι βιολογικοί καθαρισμοί μας εξυπηρετούν εξίσου,

ο νέος χώρος υγειονομικής ταφής απορριμμάτων θα μας ανακουφίσει εξίσου.

Όλοι μαζί λοιπόν οφείλουμε να διεκδικήσουμε ένα καλύτερο τρόπο ζωής για

την επόμενη δεκαετία.

Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφ.ΑΠΟΨΗ (11/11/2005)